Vorige week meldde RTLNieuws dat de hoeveelheid elektriciteit die werd opgewekt met kolen in het derde kwartaal is verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. Dit kwartaal zal dat waarschijnlijk niet anders zijn.
De CO2-uitstoot spuit omhoog, niet alleen doordat de kolencentrales nu volle bak draaien. Door het aantrekken van de economie zien we dat de industrie in vergelijk met vorig jaar weer volop aan het vervuilen is. Voor het klimaat is het een zegen dat de gasprijs momenteel zo hoog is. Yara, met 3,2 miljoen ton CO2-uitstoot in 2020 één van de top-tien-uitstoters van CO2 in Nederland, heeft haar fabriek in Zeeland daarom tijdelijk gesloten. En dat is maar goed ook.
Tien uitstoters nemen 70% voor hun rekening
In 2020 hebben de bedrijven die onder ETS vallen meer dan 74 miljoen ton CO2 uitgestoten. Ongeveer 70% hiervan komt voor rekening van slechts tien bedrijven. Vier energieproducenten, Engie, RWE, Uniper en Vattenfal, twee oliemaatschappijen, Shell en ExxonMobil en Tata, Yara, DOW en Chemelot.
Kijken we naar de ontwikkeling sinds 2013, dan zien we dat de ETS-bedrijven in 2020 bijna 15% minder CO2 hebben uitgestoten dan in 2013. Tenminste, dat lijkt zo. Ik kom hier nog op terug.
Energiebedrijven voeren de uitstootlijst aan
De energiebedrijven voeren de lijst aan: in 2020 hebben de vier genoemde energiebedrijven samen bijna 27% minder CO2 uitgestoten dan in 2013. Hun CO2-uitstoot is gedaald van 33,3 miljoen ton in 2013 naar 24,4 miljoen ton in 2020.
Shell en ExxonMobil hebben samen in 2020 1,6% meer uitgestoten in dan 2013. Hier gaan we dus duidelijk de verkeerde kant op. Hoezo aanjagers van de energietransitie? Maar, eerlijk is eerlijk: de stijging komt volledig voor rekening van ExxonMobil. Bij Shell is de uitstoot met 1,7% gedaald maar bij ExxonMobil juist met 10,5% gestegen. Shell en ExxonMobil stootten in 2020 samen meer dan 9,5 miljoen ton CO2 uit.
Kijken we naar de vier zware industriële bedrijven, dan zien we daar per saldo een daling van 2,6%. Dit terwijl de uitstoot van DOW juist met 3,1% is gestegen in 2020 ten opzichte van 2013. Deze vier partijen stootten in 2020 samen bijna 18 miljoen ton CO2 uit.
Sluiten kolencentrales levert echte besparing op
Sluiten kolencentrales levert echte CO2-besparing op
De energiebedrijven lijken het dus heel goed te doen.
Het sluiten van de kolencentrale van Engie eind 2015 leverde een besparing op van gemiddeld 2,8 miljoen ton CO2-uitstoot.
Het sluiten van de Uniper-centrale op de Maasvlakte leverde ten opzichte van de uitstoot in 2016 zelfs een besparing van bijna 4,7 miljoen ton CO2 op.
Het sluiten van de Hemweg-centrale van Vattenfal levert gemiddeld een besparing van 3,6 miljoen ton CO2-uitstoot op.
Het sluiten van deze drie kolencentrales heeft in totaal dus ongeveer 11 miljoen ton CO2-uitstoot bespaard.
Biomassabijstook in kolencentrales levert alleen op papier CO2-besparing op
RWE en Uniper lijken nog meer CO2-uitstoot te hebben gereduceerd. Ik schrijf bewust ‘lijken’ want in werkelijk is dat niet zo. Sterker nog: de werkelijke CO2-uitstoot is bij enkele centrales juist omhoog gegaan, alleen telt die niet mee voor ETS.
Beide bedrijven stoken namelijk biomassa bij in hun kolencentrales. Door het bijstoken van biomassa is de CO2-uitstoot van RWE bij de Amercentrale op papier gedaald van ongeveer 5,9 miljoen ton naar ongeveer 1,3 miljoen ton. In de Eemshavencentrale is de CO2-uitstoot door de biomassabijstook op papier gedaald van ongeveer 7,5 miljoen ton naar 3,9 miljoen ton. Groot verschil hierbij is dat deze centrale in 2013 nog niet volledig was opgestart. Per saldo draagt de Eemshavencentrale ten opzichte van 2013 daardoor zo’n 2,5 miljoen ton CO2-uitstoot bij.
De CO2-uitstoot door biomassabijstook door Uniper in hun centrale op de Maasvlakte is op papier gedaald van ongeveer 6,4 miljoen ton naar ongeveer 3,6 miljoen ton. Per saldo is er ten opzichte van 2013 ongeveer 5 miljoen ton CO2 besparing. Op papier dan uiteraard.
Energiebedrijven stootten juist meer uit
Eerder schreef ik dat de CO2-uitstoot van de vier energiebedrijven is gedaald van 33,3 miljoen ton in 2013 naar 24,4 miljoen ton in 2020. Het verschil is dus bijna 9 miljoen ton.
Het sluiten van drie kolencentrales levert een besparing van ongeveer 11 miljoen ton op. De biomassabijstook in drie andere kolencentrales levert op papier ook ongeveer 5 miljoen ton besparing op. Dan zou je dus verwachten dat de CO2-uitstoot van 33,3 naar ongeveer 17,3 miljoen ton gaat. In werkelijkheid zit de uitstoot in 2020 op 24,4 miljoen ton CO2. Ze zijn dus gewoon meer gaan uitstoten in plaats van minder.
Bij ENGIE zien we dat hun centrales in Lelystad en Eemshaven samen ongeveer een 0,5 miljoen ton meer uitstootten in 2020 dan in 2013.
Bij RWE zien we dat hun centrales in Maasbracht (die hebben ze uit de mottenballen gehad eind 2019) en Eemshaven samen ongeveer 3,9 miljoen ton meer uitstootten in 2020 dan in 2013.
Uniper stootte met haar andere centrales per saldo zo’n 0,3 miljoen ton meer CO2 uit en Vattenfall stoote met haar andere centrales ongeveer 1 miljoen ton meer CO2 uit.
Wanneer we het sommetje op hoofdlijnen rondrekenen, missen we ergens nog een miljoen ton CO2-uitstoot, maar die zit in de papieren besparing en de afronding van de biomassabijstook.
CBS toont de werkelijke cijfers
Volgens CBS is er juist 19 miljoen ton meer CO2 uitgestoten door de biomassabijstook. Dat maakt het werkelijke verschil dus 24 miljoen ton. Wanneer we deze 24 miljoen ton optellen bij de gerapporteerd CO2-uitstoot onder ETS en deze vergelijken met de uitstoot van 2013, is de uitstoot niet met 14,8% gedaald maar juist met 12,8% gestegen.
Energieneutraal binnen één generatie lukt dus alleen met papieren trucjes. Of met echte aanjagers van de energietransitie.