Steeds vaker wordt de laatste tijd de vraag gesteld: “Hebben we genoeg gas in voorraad om de winter door te komen?”.
Het antwoord daarop is afhankelijk van meerdere factoren, niet in de laatste plaats de houding van Putin maar ook van het weer. Helaas zijn beide onvoorspelbaar. Toch probeer ik op basis van historische weerdata een voorspelling te doen.
Onderstaande grafiek laat zien hoe de Nederlandse gasvoorraden zich hebben ontwikkeld tussen 1 januari 2011 en 26 december van dit jaar. In de grafiek is de gemiddelde maandtemperatuur toegevoegd zoals gemeten door het KNMI in De Bilt.
Uit deze analyse blijkt dat de correlatie 0,84 is tussen de voorraadverandering en de gemiddelde temperatuur op dagbasis.
Wanneer wordt ingezoomd op gemiddelde maanddata over de jaren 2011 tot en met 2020, ontstaat het volgende beeld.
Bovenstaande grafiek toont zowel de gemiddelde voorraadverandering als de gemiddelde maandtemperatuur. De data over 2021 is bewust buiten deze analyse gehouden.
Als gevolg van de opgelopen energieprijzen is in 2021 namelijk een forse afwijking te zien ten opzichte van het patroon over de afgelopen tien jaren. Dit blijkt uit onderstaande grafiek.
Bovenstaande grafiek laat direct zien dat de afwijkingen begin 2021 al plaatsvinden en wel in april en mei wanneer de temperaturen lager dan gemiddeld zijn.
Wanneer we verder inzoomen en kijken naar de gemiddelde voorraadniveaus per maand in de periode 2011-2020 en deze vergelijken met de gemiddelde voorraad per maand in 2021, zien we het volgende.
Hieruit blijkt dus inderdaad dat het tekort al is ontstaan in de maanden april en mei.
We zijn deze achterstand niet meer ingelopen doordat de prijzen sindsdien zo zijn gestegen. De prijsstijging kent meerdere oorzaken. De meeste heb ik toegelicht in mijn eerdere blog Goede tijden, slechte tijden.
Nu terug naar de vraag: hebben we voldoende gas in voorraad?
Op 26 december 2021 was de voorraad 52,14 TWh (bron AGSI). Op basis van historische data kunnen we concluderen dat we met gemiddelde temperaturen met de hakken over de sloot gaan. Dit wordt duidelijk in onderstaande grafiek.
In bovenstaande grafiek is de voorraad genomen van 26 december 2021. Voor de resterende dagen van december is de gemiddelde onttrekking genomen. Vervolgens is voor iedere maand het voorraadniveau opnieuw berekend door de gemiddelde verandering toe te voegen aan het niveau van de maand ervoor. Deze voorraadveranderingen zijn berekend met de gemiddelde maandtemperaturen voor die betreffende maanden.
Het kritieke punt komt, bij gemiddelde temperaturen, in maart. Hierbij is geen rekening gehouden met cushiongas (de minimale voorraad die moet worden aangehouden). Het kan zijn dat de hoeveelheid aan te houden cushiongas al eerder voor problemen zorgt, zeker wanneer het kouder wordt dan gemiddeld over de vorige tien jaar.
Om problemen te voorkomen, kan ingrijpen noodzakelijk zijn. Ingrijpen kan in de vorm van stilleggen van (een deel van de) industrie of door aankopen van extra gas in de vorm van LNG. Ingrijpen kan ook door de gaskraan in Groningen weer open te draaien. Volgens diverse media, waaronder het toonaangevende Bloomberg, zijn diverse LNG-tankers onderweg vanuit de Verenigde Staten naar Europa. In ieder geval één hiervan vaart richting Rotterdam.
Of we het redden met onze voorraad, is dus maar zeer de vraag. Met een milde winter gaan we waarschijnlijk met onze hakken over de sloot. Met een koude winter zakken we door het ijs…