In samenwerking met de landelijke netbeheerder TenneT en de regionale netbeheerders Enexis, Liander en Stedin heeft Jan Willem Zwang een artikel geschreven over de snelle opkomst van batterijen in het Nederlandse energielandschap.
Hieronder volgt een beknopte samenvatting van het artikel:
De totale pijplijnomvang van de drie grote regionale netbeheerders en de landelijke netbeheerder samen bedraagt dus circa 20 GW. De werkelijke pijplijn aan batterijprojecten is waarschijnlijk nog groter: nog niet iedere ontwikkelaar heeft zich bij een netbeheerder gemeld. En naast Liander, Enexis en Stedin zijn er nog drie (kleinere) netbeheerders: RENDO, Coteq en Westland Infra.
De huidige pijplijn aan batterijen is op dit moment groter dan het volledige gerealiseerde vermogen aan zonne-energie in Nederland. Dit terwijl de markt er ruim tien jaar over heeft gedaan om deze 14,4 GW te realiseren. De opkomst van batterijen gaat dus veel harder dan de groei die zonne-energie heeft doorgemaakt
De snelle opkomst van de batterij heeft twee oorzaken: congestie en de huidige marktomstandigheden.
Het algemene beeld is dat batterijen congestieproblemen oplossen. Helaas is dit niet zo simpel als het lijkt. Een voorbeeld: in toekomst kan wind-op-zee veel invloed hebben op uur- en onbalansprijzen. Wanneer het dan hard waait maar het ook donker en koud is, kunnen de uurprijzen flink omlaag gaan. Hierdoor wordt een (thuis)batterij geprikkeld om te gaan laden. Doordat het koud en donker is, zal de vraag naar elektriciteit voor verlichting en verwarming (opgewekt met een warmtepomp) hoog zijn en kan de extra vraag door batterijen tot congestie leiden.
Momenteel zijn de marktomstandigheden voor batterijen erg gunstig. De energieprijzen zijn hoog, de volatiliteit van de energieprijzen is hoog én de capaciteitsvergoedingen op de balanceringsmarkten zijn hoog. Hierdoor wordt de batterij door veel partijen ook als verdienmodel gezien. Een batterij kan namelijk op verschillende markten worden ingezet.
Wanneer alle markten worden samengevoegd, ontstaat onderstaand beeld:
Tenzij de markt structureel groeit, is deze in Nederland op dit moment slechts half zo groot als de pijplijn die op dit moment inzichtelijk is.
Het financieren van batterijen is een grote uitdaging. De crux zit in het aantonen van zekerheid op kasstromen. Doordat batterijen vooral op day-ahead-, intraday- en onbalansbasis worden ingezet, zijn inkomsten zeer onzeker.
De markt heeft behoefte aan duidelijke kaders waarbinnen geopereerd kan worden en betere wet- en regelgeving rondom opslag van energie (in dit geval specifiek elektriciteit).
De bestuursleden van de netbeheerders zijn duidelijk: batterijen zijn een deel van de oplossing, maar wel onder voorwaarden. De voorwaarden hebben vooral betrekking op het piekverbruikvermogen dan wel het piekinvoedvermogen.
Eén van de oplossingen is er één die nu al wordt gedoogd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM): het overeenkomen van ‘Non-Firm-ATO’ in ruil voor een korting op de transporttarieven. Het artikel noemt hiernaast nog een zestal (deel)oplossingen.
De uitwerking van de routekaart voor batterijen die minister Jetten begin 2023 wil presenteren, is van groot belang voor de verdere uitrol van batterijen in ons energielandschap.
Laten we hopen dat het geen road to nowhere is...
Het volledige artikel is veel uitgebreider en kun je hieronder downloaden.