Het eerste kwartaal is achter de rug. Waar staan we vandaag de dag? De impact van de daling van de gasprijs zie je overal terug: in de daling van de forwardprijzen, in de daling van de spotprijzen, alleen niet in de daling van de onbalansprijs(piek). Rara, hoe kan dat?
In de training verdienmodellen batterijen leg ik dit (momenteel bijna dagelijks) uit. Ook afgelopen week weer, bij onder andere een groep Wattkraft / Huawei verkopers en installateurs, bij Liander en bij Ampowr.
Iedere training laat ik de balansdelta zien van TenneT, zie https://www.tennet.org/bedrijfsvoering/Systeemgegevens_uitvoering/Systeembalans_informatie/BalansDeltaplusPrijzen.aspx#PanelTabTable2Hours, en dan leg ik de regeltoestanden -1, 0, 1 en 2 uit.
Ik zeg dan altijd: regeltoestand 2 kost ALTIJD geld. Om dit vervolgens te nuanceren en uit te leggen dat het wel afhangt van de prijsverschillen én dat je met postmarkettrading je onbalansverlies kunt verkleinen én het zelfs kunt omzetten in winst wanneer de spread maar groot genoeg is.
Mocht je een training willen bijwonen: we hebben nog een paar plaatsen voor 20 juni, 11 april zit al helemaal vol. Ook voor incompanytrainingen geldt momenteel dat we vol zitten tot en met augustus. We plannen pas weer vanaf september. Geen onwil maar gewoon helemaal vol.
Deze maandrapportage ga ik iets meer in op de onbalans- en balancering. Kortom: de energierapportage staat weer online en alle dynamische en interactieve grafieken vind je op https://profiteia.io/#/reports/outlook
Voor nu: vrolijk Pasen!
Kolen
In de onderstaande grafieken zijn de ontwikkelingen weergegeven van de verschillende kolenprijzen, zoals forwardprijzen voor levering van hele jaren (linksboven), de maandsettlements (rechtsboven) en de ontwikkeling van de frontmonthprijs (onder), zeg maar de ontwikkeling van de spotprijs.
Sinds medio februari is de kolenprijs hard opgelopen, van net geen $ 89 per ton naar bijna $ 118 per ton, een stijging van ruim 32%.
De kolenprijsontwikkeling volgt de ontwikkeling van de gasprijs. De verwachting is dat een daling van de gasprijs zal leiden tot een daling van de kolenprijs en dat hiermee de dalende trend (van de langere termijn) wordt voortgezet.
Gas
In de onderstaande grafieken zijn de ontwikkelingen weergegeven van de verschillende gasprijzen, zoals forwardprijzen voor levering van hele jaren (linksboven) en de ontwikkeling van de frontmonthprijs (rechtsboven). Daaronder zie je de ontwikkeling van de Nederlandse gasvoorraad (links) en de wereldwijde gasprijzen omgerekend naar Euro per MWh.
De gasmarkt blijft volatiel, ondanks de dalende trend die zich op grote lijnen als sinds de nazomer van 2022 heeft ingezet. De stijging van de gasprijs heeft zich vanaf 24 februari (toevallig de tweede verjaardag van de Russische aanval op Oekraïne) ingezet. Deze beweging, een stijging van € 22,93 per MWh naar € 27,69 per MWh, ofwel een stijging van ruim 20% binnen vijf weken tijd, illustreert de onvoorspelbaarheid in de markt.
De sluiting van het Groningenveld en het stoppen van Russisch gasimport benadrukken de uitdagingen voor Nederland om een voldoende gasaanbod te waarborgen. Dit wordt nog complexer met een mogelijke capaciteitstekort, zoals aangegeven door Gasunie Transport Services, wat de afhankelijkheid van LNG-importen onderstreept.
Het feit dat het energiesysteem van Oekraïne afgelopen dagen volle bak is aangevallen door de Russen, helpt niet mee, evenmin als het onderhoud aan de grote LNG-terminal Freeport. Ook zien we dat de LNG-prijs in Azië is opgelopen waardoor de JKM-marker nu weer boven de TTF-prijs zit en ook de TTF-prijs meetrekt.
Emissierechten
De prijs voor emissierechten volgen een gelijksoortige trend als de gasmarkt met een prijsstijging sinds het eind van februari. De spotprijs zit momenteel op bijna € 62, per ton, de forwardprijzen bewegen tussen de € 64,- en € 69,- per ton.
Afgelopen week kwam de Algemene Rekenkamer met de resultaten van haar onderzoek, zie:
De conclusies zijn glashelder: onze overheid loopt het grote financiële risico, terwijl de vier vervuilers Shell en ExxonMobil en de gasbedrijven Air Products en Air Liquide forse rendementen maken.
Waar onze overheid rekende op een rendement van 6,6 procent, wordt dit door vertraging en inflatie hooguit 2,2%. Hier staat tegenover dat de vier vervuilers 34% rendement maken op iedere euro die ze in Porthos steken. Over fossiele subsidies gesproken…
Elektriciteit
In de onderstaande grafieken zijn de ontwikkelingen weergegeven van de verschillende elektriciteitsprijzen, zoals forwardprijzen voor levering van hele jaren (linksboven) en de ontwikkeling van de maandsettlements (rechtsboven). Daaronder zie je de ontwikkeling van de EPEX-Spot day-aheadprijs (links) en de ontwikkeling van de verrekenprijzen onbalans.
In het kielzog van de gasprijs, loopt, net als de kolen- en CO2-prijs, ook de elektriciteitsprijs op.
Dankzij de groei van zon en wind in onze energiemix echter minder hard dan de gasprijs zelf en mede te danken aan het feit dat we op het punt staan de meer duurzame maanden (zon) in te gaan.
In februari werd geen enkele uurprijs onder nul genoteerd, in maart waren het er echter 17. Samen met de 13 in januari komen we hiermee op 30 uren met negatieve uurprijzen in het eerste kwartaal 2024. Het wordt tijd dat de zon echt begint te schijnen.
Wat opvalt op de onbalansmarkt, is dat de landelijke netbeheerder TenneT steeds vaker moet wisselen tussen op- en afregelen. Hieronder zie je de ontwikkeling van de gemiddelde duur dat TenneT aaneengesloten op- (links) en afregelt (rechts). In februari en maart is een enorm verschil waarneembaar: het ingezette vermogen is groter geworden terwijl de gemiddelde duur veel korter (factor drie tot vier in vergelijking met vorige maanden) is geworden.
Dit leidt tot veel kwartieren met regeltoestand 2, de regeltoestand die iedere BRP altijd zeer doet.
De oorzaak: overactief meesturen op de passieve onbalans! Twee weken geleden heb ik dit op LinkedIn onder de aandacht gebracht, zie https://www.linkedin.com/posts/janwillemzwang_balans-en-onbalans-wat-is-er-aan-de-hand-activity-7172496957041528832-SNO4?utm_source=share&utm_medium=member_desktop.
Jean-Paul Harreman was zo vriendelijk om mijn hypothese te bewijzen en heeft hier onderzoek naar gedaan.
Zijn bevindingen:
Wanneer de neerwaartse aFRR-activatie meer dan 50 MW bedraagt, worden de verwachte prijzen voor dat kwartier negatief, wat leidt tot het beperken van hernieuwbare energie of het terugschalen van energiecentrales. Kort na het bereiken van het minimumniveau van de aFRR-activatie wordt een extreme opwaartse activatie waargenomen, wat wijst op een tegenactie door België of Duitsland om een tekort op het net op te lossen, wat aantoont dat het systeem tekortschiet.
Deze patronen van 'passieve' balancering zijn te agressief, waardoor een overaanbod snel omslaat in een tekort, en dit fenomeen herhaalt zich meerdere keren, wat voorzichtigheid vereist bij het inzetten van flexibele activa om onevenwichtigheden te volgen.
Balancering
Onderstaande grafieken tonen (linksboven) de maandelijkse capaciteitsvergoedingen FCR en aFRR en mFRRda op- en afregelen. Rechtsboven zie je de jaarlijkse vergoedingen. Beide grafieken op basis van 1 MW.
Linksonder zie je op dagbasis de verdeling van de regeltoestanden -1, 0, 1 en 2. Rechtsonder de bijbehorende kosten per MWh wanneer je op dagbasis 1 MW in onbalans hebt afgenomen (blauw) of ingevoed (groen) in regeltoestand 2.
In de grafiek hieronder zie je de prijzen per MWh voor afnemen in onbalans in regeltoestand 2 (blauw) of invoeden in regeltoestand 2 (groen).
Veel pijnlijke prijsniveaus wanneer je in onbalans afneemt voor € 2.499 per MWh of invoedt in onbalans tegen min € 1.489 per MWh.
Kijk voor de grap maar eens naar de ‘live’ opbrengsten van de Nexus-batterij van Zonneplan. Het lijkt wel of ze in Zwolle nog niet doorhebben wat regeltoestand 2 betekent en inhoudt. Ik vermoed dat er een bijstelling van de opbrengsten komt, wanneer ze zelf hun eerste ‘afrekening’ krijgen. Die krijgen ze natuurlijk niet, want het is ‘virtueel’.
Maar onthoud één ding over thuisbatterijen: wanneer het te mooi lijkt om waar te zijn, is het meestal niet waar.
Nieuws
Nieuws over CO2-graaiers: https://www.rtlnieuws.nl/economie/artikel/5442562/porthos-onderzoek-algemene-rekenkamer-bedrijven-zitten-eerste-rij
Nieuws over langetermijnbehoefte LNG: Kamerbrief over rapport 'Onderzoek langetermijnbehoefte LNG in Nederland' | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl
Nieuws over veel te dure warmtenetten: Hoofdpijndossier rondom stadsverwarming bereikt toppunt: wat gaat fout? | Klimaat | NU.nl
Nieuws over de thuisbatterij: https://www.stratergy.nl/post/de-thuisbatterij-vloek-of-zegen-voor-de-lokale-elektriciteitsnetten